آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی‌شهر و شهرک
شماره : .18467ت26735ه
تاریخ : 1381.04.24
وزارت کشور
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1381.4.16 بنا به پیشنهاد شماره 57150 مورخ 1381.4.4
معاونت‌حقوقی و امورمجلس رییس جمهور و به استناد ماده (94) قانون تشکیلات، وظایف و
انتخاب شوراهای‌اسلامی‌کشور و انتخاب شهرداران – مصوب 1375- آیین‌نامه اجرایی
انتخابات شوراهای اسلامی‌شهر و‌شهرک را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی‌شهر و شهرک
فصل اول – کلیات
ماده 1 – در این آیین‌نامه «قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای
اسلامی‌کشور و انتخابات‌شهرداران»- مصوب 1375- به اختصار «قانون» نامیده می‌شود.
ماده 2 – مقصود از عبارت «شورا» در این آیین‌نامه، شوراهای اسلامی«شهر و شهرک»
می‌باشد.
ماده 3 – تاریخ شروع دوره هر شورا، موضوع ماده (3) قانون، تاریخ تشکیل اولین جلسه
رسمی‌همان‌شورا موضوع ماده (16) قانون خواهد بود.
تبصره – چنانچه به استناد ماده (31) قانون، انتخابات میان دوره ای برگزار شود،
فعالیت شورای‌تشکیل شده برای باقیمانده همان دوره خواهد بود.
ماده 4 – تعداد اعضای علی البدل شوراها، موضوع ماده (8) قانون، به شرح زیر تعیین
می‌شود:
1 – شوراهای دارای 3 نفر عضو اصلی، 2 نفر.
2 – شوراهای دارای 5 نفر عضو اصلی، 3 نفر.
3 – شوراهای دارای 7 نفر عضو اصلی، 4 نفر.
4 – شوراهای دارای 9 و 11 نفر عضو اصلی، 5 نفر.
5 – شورای شهر تهران، 6 نفر.
ماده 5 – هر یک از مکانهای جمعیتی که طبق تصویبنامه هیأت وزیران شهر شناخته شود
و شهرکهای‌موضوع ماده (13) قانون و تبصره ذیل آن به عنوان یک حوزه انتخابیه محسوب
می‌شود.
ماده 6 – وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است فهرست اسامی و مشخصات شهرکهای موضوع
ماده(13) قانون را در اختیار وزارت کشور قرار دهد.
تبصره – فهرست اسامی‌و مشخصات مکانهای جمعیتی موضوع تبصره ذیل ماده (13) قانون
توسط‌فرماندار تهیه و به وزارت کشور ارسال می‌شود تا بنا به تشخیص وزارت کشور،
انتخابات به منظور تشکیل‌شوراهای اسلامی‌شهرک در آنها برگزار شود.
ماده 7 – در صورتی که انتخابات چند حوزه انتخابیه موضوع ماده (5) این آیین‌نامه
به طور همزمان‌برگزار شود، به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه، کلیه اقدامات
از قبیل صدور آگهی‌ها و تنظیم‌صورتجلسه‌ها برای هر یک از حوزه‌ها به صورت مستقل
انجام و سوابق انتخاباتی هر حوزه جداگانه نگهداری‌می‌شود.
ماده 8 – اخذ رأی در یکی از روزهای تعطیل رسمی‌انجام خواهد شد و مدت زمان آن
حداقل هشت‌ساعت خواهد بود.
تبصره – مدت زمان اخذ رأی با تصویب و موافقت مشترک هیأتهای اجرایی و نظارت
شهرستان قابل‌تمدید می‌باشد.
ماده 9 – فرماندار موظف است در اجرای ماده (16) قانون، ظرف یک هفته پس از تأیید
نهایی صحت‌انتخابات و قطعی شدن نتیجه آن، از اعضای اصلی شورا دعوت نماید تا در
اولین جلسه رسمی‌شورا که به‌ریاست مسن ترین عضو تشکیل می‌شود، نسبت به انتخاب هیأت
رئیسه شورا اقدام نمایند.
ماده 10 – در صورت تحقق ماده (9) قانون مبنی بر خروج عضو یا اعضایی از شورا،
رییس یا نایب‌رییس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور کتبی به اطلاع فرماندار
برساند.
ماده 11 – فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبنی بر خروج اعضا از
شورا، از‌اعضای علی البدل به ترتیب بیشترین رأی برای جایگزینی اعضای خارج شده دعوت
به عمل آورد و مراتب‌را به شورای مربوط اعلام نماید.
ماده 12 – در اجرای ماده (14) و (30) قانون و با رعایت تبصره ذیل آن، چنانچه فردی
در انتخابات‌بیش از یک شورا ثبت نام نماید و یا عضویت یابد به دستور وزارت کشور و
فرمانداران و بخشداران نام وی از‌لیست داوطلبی و یا عضویت شورا حذف می‌شود. این
قبیل افراد از عضویت در کلیه شوراها به مدت چهار‌سال محروم خواهند بود.
ماده 13 – برای انتخاب اعضای علی‌البدل شوراها نیازی به برگ رأی یا اخذ رأی مجزا
و یا مشخص‌نمودن اعضای علی البدل در برگ رأی نیست، بلکه در پایان رأی گیری و قرائت
و شمارش آرا، دارندگان‌بیشترین آراء دست آمده به ترتیب و به تعداد مورد نیاز به
عضویت اصلی و یا علی البدل شوراها در می‌آیند.
بنابراین رأی دهنده اسامی‌نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به همان تعداد اعضای
اصلی شورا در برگ‌رأی درج می‌نماید.
ماده 14 – هیأت اجرایی مسؤول اجرای تبصره ذیل ماده (17) قانون می‌باشد.
تبصره – نامزدهای انتخاباتی ذی نفع در صورت تمایل می‌توانند در جلسه قرعه کشی
شرکت نمایند.تاریخ و محل قرعه کشی باید حداقل (24) ساعت قبل توسط فرماندار به
منتخبین ذی ربط ابلاغ شود.
ماده 15 – انتخابات شورای اسلامی‌در شهرکهای موضوع ماده (13) قانون و تبصره ذیل
آن به روش‌انتخابات شورای اسلامی‌شهر برگزار می‌شود.
ماده 16 – سرپرست فرمانداری به جای فرماندار خواهد بود.
ماده 17 – در اجرای ماده (41) قانون، نیروی انتظامی‌در کلیه مراحل مکلف به همکاری
با مجریان‌انتخابات است و حسب درخواست استاندار و فرماندار موظف است مأمورین و
امکانات خود را در اختیار‌آنان قرار دهد.
ماده 18 – در صورت توقف، ابطال و یا انحلال شورا توسط مراجع قانونی مذکور در مواد
(58)، (81) و(84) قانون، مراجع مذکور موظفند بلافاصله مراتب توقف، ابطال و یا
انحلال شورا را به فرماندار مربوط اعلام‌نمایند. شروع مهلت 2 ماهه برای تجدید
انتخابات، از زمان وصول اعلام توقف، ابطال و یا انحلال خواهد‌بود.
ماده 19 – فرماندار موظف است به محض اطلاع از توقف، ابطال و یا انحلال شورا،
مراتب را به وزارت‌کشور اعلام نماید.
ماده 20 – مجلس شورای اسلامی‌پیش از شروع انتخابات به استناد ماده (53) قانون،
اعضای هیأت‌مرکزی نظارت بر انتخابات را با ذکر سمت ایشان در هیأت به وزارت کشور
معرفی می‌نماید.
فصل دوم – هیأت اجرایی
ماده 21 – فرماندار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات، بر اساس ماده (32)
قانون به‌منظور تشکیل هیأت اجرایی شهرستان از سایر اعضای اداری هیأت دعوت به عمل
آورد.
ماده 22 – فرماندار موظف است در اجرای تبصره ذیل ماده (32) قانون، به منظور تعیین
معتمدین‌اصلی و علی البدل عضو هیأت اجرایی شهرستان (25) نفر از معتمدان اقشار مردم
را انتخاب و به منظور‌تأیید، به طور کتبی به هیأت نظارت شهرستان معرفی نماید.
ماده 23 – چنانچه هیأت نظارت شهرستان، معتمدان پیشنهادی فرماندار یا تعدادی از
آنها را تأیید‌ننماید، ظرف مدت دو روز مراتب را به فرماندار اعلام می‌نماید.
فرماندار موظف است به همان تعداد معتمدان‌دیگری را به هیأت نظارت معرفی نماید.
ماده 24 – فرماندار موظف است پس از وصول نظریه کتبی هیأت نظارت شهرستان، بلافاصله
از (25)نفر معتمدان به طور کتبی دعوت به عمل آورد. مدعوین حداکثر ظرف (2) روز از
تاریخ دعوت تشکیل جلسه‌می‌دهند و پس از حضور حداقل دو سوم آنان (17 نفر از 25 نفر)
درحضور هیأت نظارت و اعضای اداری‌هیأت اجرایی، از بین خود (7) نفر را به عنوان
معتمدان اصلی و (7) نفر را به عنوان معتمدان علی البدل هیأت‌اجرایی با رأی مخفی و
اکثریت نسبی آرا انتخاب و مراتب را صورتجلسه می‌نمایند.
ماده 25 – فرماندار موظف است مراتب انتخاب معتمدین اصلی و علی البدل و تشکیل
هیأت اجرایی را‌از طریق سلسله مراتب اداری به ستاد انتخابات کشور اعلام نماید.
ماده 26 – مهلت تشکیل هیأت اجرایی از زمان وصول دستور شروع انتخاب حداکثر پنج
روز می‌باشد.
ماده 27 – دو سوم اعضای هیأت اجرایی برای رسمیت جلسات، موضوع ماده (36) قانون و
تبصره (1)ذیل آن، (8) نفر می‌باشد.
ماده 28 – رؤسای هیأتهای اجرایی و نظارت موظفند با هماهنگی لازم، فردی را که به
طور همزمان در‌بیش از یک هیأت اعم از اجرایی یا نظارت عضویت دارد، در یک هیأت ابقا
و از سایر هیأت‌ها حذف نمایند.
ماده 29 – هیأت اجرایی موظف است در اجرای مواد (62) و (65) قانون، یک نسخه از
کلیه‌صورتجلسه‌ها و آگهی‌های خود را به هیأت نظارت شهرستان تحویل نماید.
ماده 30 – هیأت اجرایی در مهلت مقرر و در اجرای ماده (39) قانون، تشکیل جلسه
می‌دهد و تعداد و‌محل شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه را تعیین و پس از تنظیم
صورتجلسه، یک نسخه آن را به‌فرماندار تسلیم می‌نماید.
ماده 31 – فرماندار موظف است بر اساس صورتجلسه دریافتی از هیأت اجرایی، آگهی
انتخابات حاوی‌تاریخ اخذ رأی، ساعات اخذ رأی، شرایط انتخاب کنندگان، جرایم و
تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب‌ثبت نام و اخذ رأی را تنظیم و در موعد مقرر برای
اطلاع عموم در حوزه انتخابیه منتشر نماید.
ماده 32 – فرماندار موظف است در اجرای ماده (40) قانون، پس از وصول اسامی‌اعضای
شعب ثبت‌نام و اخذ رأی نسبت به صدور احکام آنان اقدام نماید و برای تحویل گرفتن
صندوق وترفه و برگ رأی و سایر‌وسایل ولوازم انتخاباتی و شرکت در جلسه توجیهی از
ایشان دعوت به عمل آورد.
ماده 33 – فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که یک روز قبل از روز اخذ رأی،
محل شعب ثبت‌نام و اخذ رأی آماده شود.
ماده 34 – فرماندار موظف است برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی یک نفر
نماینده که باید حتی‌الامکان از کارمندان دولت باشد، از طرف خود تعیین و نسبت به
صدور حکم آنان اقدام نماید و از ایشان برای‌شرکت در جلسه توجیهی دعوت به عمل آورد.
ماده 35 – فرماندار موظف است در حضور اعضای هیأت اجرایی و پس از حضور اعضای شعب
ثبت‌نام و اخذ رأی و نمایندگان فرماندار، در جلسه توجیهی، نسبت به توجیه برنامه
ثبت نام و اخذ رأی و قرائت و‌شمارش آرا و ارایه سایر آموزشهای لازم اقدام نماید
وسپس صندوق تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل و لوازم‌انتخاباتی مورد نیاز را توسط
هیأت اجرایی به اعضای شعب تحویل دهد و ترتیبی اتخاذ نماید تا قبل از‌شروع اخذ رأی
در محل شعبه حاضر باشند.
تبصره – مسؤولیت حفظ و حراست از تعرفه و برگهای رأی به منظور جلوگیری از خروج
آنها از محل‌شعبه اخذ رای به عهده اعضای شعبه می‌باشد.
ماده 36 – در صورت تعیین و معرفی کتبی ناظر برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی
از طرف‌هیأت نظارت شهرستان، فرماندار موظف است نسبت به اعزام وی به نحوی که قبل از
شروع اخذ رأی در‌محل شعبه حضور داشته باشد، اقدام نماید.
ماده 37 – فرماندار موظف است برای حفاظت شعب ثبت نام و اخذ رأی با همکاری و
هماهنگی نیروی‌انتظامی‌به تعداد لازم و حداکثر تا (3) نفر از مأموران مذکور انتخاب
و ضمن صدور ابلاغ نامبردگان، آنان را به‌همراه نماینده خود و ناظر و اعضای شعبه
ثبت نام و اخذ رأی به محل اعزام نماید.
فصل سوم – هیأتهای نظارت
ماده 38 – در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (73) قانون اصلاح قانون
تشکیلات شوراهای‌اسلامی‌کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب 1365.4.29 به منظور
نظارت بر امر انتخابات شوراها،هیأت مرکزی نظارت بر امر انتخابات شوراهای
اسلامی‌کشوری متشکل از (3) نفر از اعضای کمیسیون‌شوراها و امور داخلی و (2) نفر از
اعضای کمیسیون اصل (90) به انتخاب مجلس شورای اسلامی‌تشکیل‌می‌شود.
تبصره – در صورتی که به تعداد لازم از کمیسیونهای مذکور داوطلب نباشد مجلس از
میان سایر‌نمایندگان داوطلب (5) نفر را انتخاب می‌نماید.
ماده 39 – در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (74) قانون اصلاح قانون
تشکیلات شوراهای‌اسلامی‌کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب 1365.4.29 به منظور
نظارت بر امر انتخابات‌شوراهای اسلامی‌کشور در هر استان هیأت نظارت استان مرکب از
سه نفر ازنمایندگان مجلس شورای‌اسلامی‌آن استان به تعیین هیأت مرکزی نظارت تشکیل
می‌شود.
هیأت مرکزی نظارت پس از تعیین اعضای هیأت نظارت استان، اسامی‌آنان را به ستاد
انتخابات استان‌مربوط و ستاد انتخابات کشور اعلام می‌نماید.
تبصره – در هر استانی که تعداد نمایندگان آن از سه نفر کمتر باشد و یا به حد
نصاب از آن استان داوطلب‌نباشد، تعیین بقیه اعضا از بین نمایندگان استانهای مجاور
با هیأت مرکزی نظارت می‌باشد.
ماده 40 – ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامی‌اعضای هیأت نظارت استان،
اسامی‌نامبردگان را‌به فرمانداریهای تابع اعلام می‌نماید.
ماده 41 – هیأت نظارت استان در هر شهرستان، هیأت نظارت شهرستان بر انتخابات
شوراهای‌اسلامی‌کشوری را مرکب از (5) نفر از معتمدان محل تشکیل می‌دهد و
اسامی‌آنان را به فرمانداری ذی ربط و‌ستاد انتخابات استان اعلام می‌نماید.
ماده 42 – هیأت نظارت شهرستان می‌تواند برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رأی یک نفر
ناظر تعیین و‌نامبرده را حداکثر تا یک روز مانده به روز اخذ رأی به فرماندار معرفی
نماید.
ماده 43 – شرکت اعضای هیأت نظارت شهرستان در جلسات هیأت اجرایی به منظور نظارت
بر‌صحت برگزاری انتخابات می‌باشد و عدم حضور آنان در جلسات و یا خودداری از امضای
صورتجلسه‌ها‌مانع از ادامه کار انتخابات نخواهد بود.
ماده 44 – هیأتهای نظارت در چارچوب قانون و آیین‌نامه اجرایی تنها ناظر بر اجرای
صحیح قانون‌می‌باشند و حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارند.
فصل چهارم – اعلام داوطلبی، بررسی سوابق و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
ماده 45 – فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات، آگهی ثبت
نام از‌داوطلبان، حاوی تاریخ شروع و خاتمه ثبت نام، محل ثبت نام، شرایط انتخاب
شوندگان و مدارک مورد نیاز‌شامل اصل شناسنامه عکس دار، دو نسخه تصویر کلیه
صفحه‌های شناسنامه و چهار قطعه عکس جدید 4×3را منتشر نماید و ظرف مهلت مقرر از
داوطلبان عضویت در شوراها ثبت نام به عمل آورد.
ماده 46 – فرماندار می‌تواند با صدور حکم کتبی، مسؤول یا مسؤولانی از بین
کارمندان فرمانداری رابرای ثبت نام از داوطلبان عضویت در شوراها تعیین نماید.
ماده 47 – داوطلبان عضویت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به فرمانداری و ارایه
مدارک مورد نیاز‌شخصاً پرسشنامه اعلام داوطلبی را در دو نسخه در حضور مسؤول ثبت نام
تکمیل می‌نمایند. مسؤول ثبت‌نام پس از دریافت و تطبیق مشخصات سجلی با اصل
شناسنامه، رسید مدارک و پرسشنامه را به وی تسلیم‌می‌دارد.
ماده 48 – هیأت اجرایی بلافاصله پس از تشکیل، مقدمات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
را فراهم‌می‌نماید.
ماده 49 – فرماندار موظف است در اجرای ماده (46) قانون، در پایان هر روز اسامی و
مشخصات کلیه‌داوطلبان را به منظور بررسی سوابق، به مراجع ذی ربط محل از قبیل اداره
اطلاعات، نیروی انتظامی،دادگستری و ثبت احوال ارسال نماید.
تبصره – فرماندار موظف است به منظور پرهیز از هر گونه اشتباه و از قلم افتادگی،
در پایان مهلت قانونی‌ثبت‌نام نیز بلافاصله اسامی‌کلیه داوطلبان حوزه انتخابیه را
که سوابق آنها از قبل استعلام شده است بر اساس‌حروف الفبا به مراجع یادشده ارسال
نماید.
ماده 50 – مراجع مذکور در ماده (46) قانون موظفند در اجرای تبصره (2) ذیل همان
ماده حداکثر ظرف‌مدت ده روز پس از وصول اسامی و مشخصات هر یک از داوطلبان، نتیجه
بررسیهای انجام شده در خصوص‌سوابق آنان را به طور کتبی به فرماندار اعلام نمایند.
تبصره 1 – دستگاه‌های یادشده در ماده (46) قانون حق اظهارنظر در مورد تأیید یا
عدم صلاحیت‌داوطلبان را ندارند و فقط سوابق داوطلبان را منعکس می‌نمایند.
تبصره 2 – هیأتهای اجرایی می‌توانند در اجرای ماده (46) قانون طبق فرمی‌که در
چارچوب قانون‌تهیه خواهند نمود، مراتب را از مراجع موضوع ماده (46) قانون استعلام
نمایند.
ماده 51 – فرماندار موظف است به محض وصول اطلاعات لازم درباره سوابق هر یک از
داوطلبان،جلسات هیأت اجرایی را تشکیل دهد و حداکثر ظرف مدت هفت روز پس از وصول
سوابق هر یک از‌داوطلبان با رعایت کامل متن ماده (49) قانون، به صلاحیت آنان
رسیدگی ونتیجه را صورتجلسه نماید و‌بلافاصله یک نسخه از هر یک از صورتجلسه
تنظیمی‌را به هیأت نظارت شهرستان ارسال نماید.
ماده 52 – هیأت نظارت شهرستان پس از وصول صورتجلسات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان،
به‌استناد ماده (48) قانون موظف است حداکثر ظرف مدت (7) روز از وصول هر یک از
صورتجلسات، نظریه‌خود را به طور کتبی به فرماندار اعلام نماید.
تبصره – جهات رد صلاحیت به داوطلب منعکس خواهد شد.
ماده 53 – فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید
یا رد‌تصمیمات هیأت اجرایی شهرستان در خصوص بررسی صلاحیت داوطلبان و همچنین با
رعایت قسمت‌اخیر ماده (48) قانون مبنی بر ملاک عمل بودن نظر هیأت اجرایی پس از
پایان مهلت تعیین شده برای هیأت‌نظارت، بالافاصله مراتب تأیید یا رد صلاحیت هر یک
از داوطلبان را به طور کتبی به داوطلب تأیید شده یا‌رد شده ابلاغ نماید.
ماده 54 – هیأت نظارت استان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره (3) ماده (50)
قانون، نظر‌خود در خصوص تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیتشان در
هیأت اجرایی رد شده و‌شاکی بوده اند را با تنظیم صورتجلسه به ضمیمه نامه رسمی‌به
منظور ارسال به فرمانداری مربوط به ستاد‌انتخابات استانداری تسلیم نماید.
تبصره – چنانچه در مهلت مقرر هیچ گونه شکایتی از حوزه انتخابیه واصل نشد، مراتب
صورتجلسه و به‌همان نحو عمل خواهد شد.
ماده 55 – ستاد انتخابات استانداری موظف است پس از وصول صورتجلسه رسیدگی به
شکایات‌داوطلبان رد صلاحیت شده از هیأت نظارت استان، بلافاصله مراتب را به
فرمانداری مربوط اعلام نماید.
ماده 56 – فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان، آگهی
اسامی‌نامزدهای‌انتخاباتی را حداکثر ظرف سه روز تهیه و هشت روز قبل از روز اخذ رأی
به منظور اطلاع اهالی حوزه‌انتخابیه، در حوزه مذکور منتشر نماید.
ماده 57 – در اجرای ماده (24) قانون، نامزدهای انتخاباتی در صورت تمایل به داشتن
نماینده در محل‌شعبه ثبت نام و اخذ رأی موظفند حداکثر تا سه روز قبل از روز اخذ
رأی اسامی و مشخصات و یک قطعه‌عکس نمایندگان خود را به هیأت اجرایی تسلیم نمایند.
ماده 58 – هیأت اجرایی موظف است برای نمایندگان نامزدهای انتخاباتی، معرفینامه و
یا کارت‌شناسایی صادر و به نامزد ذی ربط تحویل نماید.
ماده 59 – شکایات و اعتراضات نمایندگان نامزدهای انتخاباتی از طریق نامزدهای
مربوط جمع آوری و‌با امضای وی به هیأتهای اجرایی و نظارت شهرستان تسلیم خواهد شد.
ماده 60 – تدارکات و تأمین احتیاجات مورد تقاضای هر یک از نمایندگان نامزدها به
عهده نامزد معرفی‌کننده خواهد بود.
فصل پنجم – تبلیغات
ماده 61 – مدت فعالیت تبلیغات انتخاباتی برای کلیه نامزدها یکسان است و (8) روز
قبل از روز اخذ‌رأی آغاز می‌گردد و تا (24) ساعت قبل از روز اخذ رأی ادامه خواهد
داشت.
ماده 62 – در فعالیتهای تبلیغات انتخاباتی، انجام امور ذیل ممنوع است و مرتکبین
تحت پیگرد قانونی‌قرار می‌گیرند.
1 – نوشتن یا ارایه مطالب خلاف واقع.
2 – استفاده از هرگونه پلاکارد (جز در محل ستاد انتخاباتی)، دیوارنویسی،
کاروانهای تبلیغاتی واستفاده‌از بلندگوهای سیار درخارج از محیط سخنرانی و امثال
اینها به استثنای عکس در دو فرم و جزوه و تراکت با‌عکس و سخنرانی و پرسش و پاسخ از
طرف نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها.
3 – استفاده از عکس با لباس فرم نیروهای نظامی وانتظامی.
4 – الصاق هرگونه عکس، آگهی و آثار تبلیغاتی بر روی علایم راهنمایی و رانندگی،
تابلوی بیمارستانها،مکانها و مؤسسات آموزشی و تابلوهای نصب شده در معابر
عمومی‌توسط بخش دولتی و وابسته به دولت،تابلوها و املاک بخش خصوصی مگر با رضایت
مالکین یا متصرفین، صندوقهای پست، باجه‌های تلفن،پستهای برق و تلفن و هرگونه
تابلوی راهنما
5 – تبلیغ علیه نامزدها و هرگونه هتک حرمت و حیثیت آنان.
6 – پاره یا معدوم نمودن عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی در مدت و زمان
قانونی تبلیغات، که‌در محلهای مجاز الصاق شده و یا قرار گرفته است.
7 – انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی له یا علیه نامزدها از صدا و سیما، میز خطابه
نمازجمعه و تربیون‌مجلس شورای اسلامی‌و یاهر وسیله دیگری که جنبه رسمی‌یا دولتی
دارد و فعالیت کارمندان در ساعات‌اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات
وزارتخانه‌ها و ادارات و شرکتهای دولتی و مؤسسات‌وابسته به دولت و نهادها و
مؤسساتی که از بودجه عمومی(به هر مقدار) استفاده می‌نمایند و مؤسسات و‌نهادهایی
که دارایی آنان از اموال عمومی‌است و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل وامکانات
مذکور.
8 – فعالیت تبلیغاتی مجریان و ناظران انتخابات برای نامزدهای انتخاباتی قلمرو
مسؤولیت خود.
تبصره 1 – درجات تحصیلی و سوابق خدمات و فعالیتهای مورد ادعا در آثار تبلیغاتی
باید مستند به‌مدارکی باشد که درصورت نیاز هیأت اجرایی، ارایه آنها امکان پذیر
باشد.
تبصره 2 – شهرداریها می‌توانند با استفاده از امکانات محلی، محلهای مناسبی
رابرای الصاق و یا ارایه‌آثار تبلیغاتی نامزدها تعیین نمایند.
تبصره 3 – استفاده از امکانات تبلیغی مؤسساتی که به نحوی از بودجه عمومی‌استفاده
می‌کنند ولی با‌رعایت ضوابط وانعقاد قرارداد و اخذ وجه از اشخاص حقیقی و حقوقی
برای آنها کارهای تبلیغاتی انجام‌می‌دهند (مثل نشریات وابسته به دولت)، در
تبلیغات انتخاباتی بلامانع است.
ماده 63 – درصورتی که مطبوعات و نشریات آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی
درج کنند و یا‌مطالبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین
باشد، نامزدها حق دارند پاسخ خود را‌به نشریه مزبور بدهند و آن نشریه طبق قانون
مطبوعات مکلف به چاپ فوری آن در اولین شماره می‌باشد.
ماده 64 – انتشار اعلام نظر شخصیتها (بدون ذکر عنوان و مسؤولیت آنان)، مجامع،
احزاب و گروههای‌مجاز، در تأیید نامزد انتخاباتی باید مستند به مدرک کتبی و امضا
شده مربوط به تأیید و حمایت باشد و نامزد‌انتخاباتی درصورتی که بخواهد از تأیید
مراجع یادشده در صدر این نامه استفاده نماید باید مستندات و‌مدارک آن را ارایه
کند.
ماده 65 – همزمان با آغاز کار ستاد تبلیغات انتخاباتی نامزدها، نشانی و محل ستاد
و نام مسؤول آن باید‌کتباً و با امضای نامزد انتخاباتی مربوط، به آگاهی هیأت اجرایی
حوزه انتخابیه برسد.
ماده 66 – هرگونه عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی که در محل شعبه ثبت
نام و اخذ رأی وجود‌دارد باید قبل از اخذ رأی، توسط اعضای شعبه امحا شود.
فصل ششم – برنامه روز اخذ رأی و قرائت آرا و اعلام نتیجه اخذ رأی
ماده 67 – اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از وقت مقرر در محل
شعبه حاضر‌می‌شوند.
ابتدا به استناد تبصره (2) ذیل ماده (40) قانون، نسبت به انتخاب هیأت رییسه و
منشی‌ها اقدام و مراتب‌را در صورتجلسه درج می‌نمایند، سپس صندوق اخذ رأی را در
حضور نماینده فرماندار و ناظر بر انتخابات(در صورت حضور) باز می‌کنند و پس از
حصول اطمینان از خالی بودن صندوق، آن را لفاف، با لاک و مهر‌شعبه ثبت نام و اخذ
رأی لاک و مهر می‌نمایند و پس از امضا و تأیید مراتب فوق در صورتجلسه، برنامه
اخذ‌رأی و قرائت آرا را در (6) مرحله به شرح زیر انجام می‌دهند:
الف – مرحله مراجعه رأی دهندگان
ب – مرحله کنترل
ج – مرحله ثبت نام
د – مرحله اخذ رأی
ه – مرحله قرائت و شمارش آرا و مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه
الف- مرحله مراجعه رأی دهندگان
1 – اعضای شعبه باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی دهندگان از یک سمت وارد محل شعبه
شوند و پس از‌دادن رأی از سمت دیگر خارج گردند.
2 – مأمورین انتظامی‌موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رییس شعبه ثبت نام و
اخذ رأی از ازدحام‌در داخل محوطه اخذ رأی ممانعت نمایند تا اخذ رأی در کمال آرامش
انجام پذیرد.
3 – رأی دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی
حضور‌می‌یابند و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رأی وارد محوطه اخذ رأی
می‌شوند.
ب – مرحله کنترل
کنترل در سه مرحله انجام می‌شود:
1 – کنترل شناسنامه : رییس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رأی با
ملاحظه شناسنامه‌رأی‌دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار می‌دهند:
الف – شناسنامه به مهر شعب دیگر ممهور نشده باشد.
ب – شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و صاحب آن در روز اخذ رأی حداقل (15)
سال تمام‌سن داشته باشد.
2 – رییس شعبه و یا هر یک از سه منشی، انگشت سبابه دست راست رأی دهنده را کنترل
می‌نماید تا‌آلوده به رنگ جوهر استامپ، که نشانه دهنده رای در شعبه دیگر است،
نباشد.
در صورتی که مراجعه کننده دارای شناسنامه ای باشد که ممهور به مهر انتخابات در
روز اخذ رأی است و‌دلالت بر دادن رأی در شعبه دیگری نماید و یا در انگشت سبابه او
اثر جوهر استامپ شعبه اخذ رأی دیگری‌مشاهده شود، از وی رأی گیری نخواهد شد.
3 – کنترل شرط احراز توطن : به استناد بند (3) ماده (25) و تبصره ذیل آن، اعضای
شعبه ثبت نام و اخذ‌رای به روشهای مقتضی کنترل می‌نمایند که شخص رأی دهنده و یا
افراد تحت تکفل وی (همسر و فرزندان )حداقل یک سال متوالی متصل به زمان اخذ رأی
در محل سکونت داشته باشد.
به استناد قسمت اخیر بند (3) ماده (25) قانون، در شهرها و شهرکهای بالای یکصد
هزار نفر جمعیت‌نیازی به احراز سکونت نمی‌باشد.
ج – مرحله ثبت نام
1 – پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه
کننده است و واجد‌شرایط رأی دادن می‌باشد، یک نفر از منشی‌ها نسبت به ثبت مشخصات
وی بر اساس مندرجات شناسنامه بر‌روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأی
دهنده روی برگ تعرفه، آن را با قید تاریخ با مهر انتخابات‌ممهور و امضا می‌نماید.
2 – متصدی ثبت نام، شناسنامه رأی دهنده را نیز به مهر انتخابات ممهور و به وی
تحویل می‌نماید.
د – مرحله اخذ رأی
1 – پس از ثبت نام از رأی دهنده، متصدی ثبت نام برگ رای را بعد از ممهور نمودن به
مهر انتخابات از‌محل نقطه چین از تعرفه انتخاباتی جدا می‌کند و به رأی دهنده تسلیم
می‌نماید تا رای دهنده اسم نامزد یا‌نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به تعداد
اعضای اصلی شورا بر روی آن بنویسد، تا کند داخل صندوق‌بیاندازد و از درب خروجی
شعبه خارج شود. بدیهی است تعرفه‌های انتخاباتی در محل شعبه باقی می‌ماند و‌باید در
نگهداری و حفاظت آنها دقت و مراقبت کامل به عمل آید.
2 – نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که
رأی نویسی مخفی‌باشد و به صورت کاملاً آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام
پذیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و‌نماینده فرماندارو مأمورین انتظامی و نماینده هیأت
نظارت و اصولاکلیه افرادی که به هر گونه در شعبه وظیفه‌ای بر عهده دارند حق نوشتن
رأی برای اشخاص را ندارند.
در صورتی که برای نوشتن رأی نیاز به فرد دیگری باشد، رای دهنده بایستی از وجود
افراد خارج از شعبه‌که مورد اعتماد وی هستند، استفاده نماید و اعضای شعبه نیزکنترل
نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 – نماینده هیأت نظارت حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارد و در صورت
مشاهده ارتکاب به‌تخلفات موضوع ماده (67) قانون موظف است مراتب را به اعضای شعبه و
نماینده فرماندار تذکر دهد و آنان‌ضمن بررسی موضوع باید فرد یا افراد خاطی را توسط
مأمورین انتظامی‌حاضر در شعبه جلب و مراتب را‌صورتجلسه نمایند و همراه خاطی تحویل
مقامهای قضایی دهند.
ه – مرحله قرائت و شمارش آرا
اعضای شعبه پس از انقضای مدت اخذ رای در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه
کنندگان‌رأی خود را در صندوقهای رای انداخته اند و دیگر کسی برای دادن رای در محل
شعبه حضور ندارد،بلافاصله پس از شمارش تعرفه‌ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه، با
حضورنماینده فرماندار و نماینده هیأت‌نظارت، شمارش و قرائت آرا را به ترتیب ذیل
آغاز می‌نمایند:
1 – ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشی‌ها لاک و مهر
صندوق اخذ رأی را‌باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدون اینکه قرائت شود شمارش
می‌کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با‌تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر
عمل می‌نماید:
الف – چنانچه تعداد اوراق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه‌ها باشد بر اساس
بند «ج»ماده (20)قانون، به تعداد اضافی ابتدا از اوراق غیر چاپی و متفرقه و سپس
از مجموع برگهای رأی، بدون اینکه خوانده‌شود بر می‌دارند و جمله «باطل شد» را در
پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأی نیز درج و در‌پایان ضمیمه صورتجلسه
می‌نمایند.
ب – در صورتی که تعداد اوراق رأی داخل صندوق مساوی یا کمتر از تعداد تعرفه‌ها
باشد، اقدام خاصی‌صورت نمی‌گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می‌شود.
2 – پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یادشده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد
(19)، (20)، (21)،(22) و (23) قانون و بندها و تبصره‌های ذیل آنها انجام خواهد شد.
و – مرحله تنظیم صورتجلسه
پس از خاتمه شمارش و قرائت آرا، صورتجلسه اخذ رأی شعبه در پنج نسخه تنظیم و سپس
تعداد رأی‌هر یک از نامزدها در صورتجلسه قید می‌شود.
پس از انجام این کار، صورتجلسه به امضای نماینده فرماندار و اعضای شعبه اخذ رأی و
نماینده هیأت‌نظارت می‌رسد و بلافاصله کلیه اوراق و مدارک انتخاباتی و یک نسخه از
صورتجلسه تنظیمی‌داخل صندوق‌رأی قرار داده می‌شوند و پس از لاک و مهر شدن صندوق یا
صندوقها، اعضای شعبه اخذ رأی به اتفاق نماینده‌فرماندار و به همراه نماینده هیأت
نظارت و مأموران محاظ صندوق، صندوق یا صندوقهای رأی را همراه با‌یک نسخه از
صورتجلسه نتایج آرای شعبه و سایر مدارک رسما تحویل هیأت اجرایی می‌دهند.
از سه نسخه باقیمانده صورتجلسه نتایج آرا، یک نسخه تحویل نماینده هیأت نظارت، یک
نسخه تحویل‌نماینده فرماندار و یک نسخه نیز تحویل رییس شعبه می‌شود.
اگر در روز اخذ رأی مسائل و مشکلاتی پدید آید باید در قسمت انتهای صورتجلسه نوشته
شود و به‌امضای اعضای شعبه، نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت شهرستان برسد.
ماده 68 – هیأت اجرایی پس از دریافت صندوق یا صندوقهای محتوی آرا و مدارک و
صورتجلسات‌شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه، در حضور اعضای هیأت نظارت شهرستان
نسبت به تنظیم‌صورتجلسه نتیجه اخذ رأی در حوزه انتخابیه اقدام می‌نماید و یک نسخه
از صورتجلسه را برای انتشار آگهی‌نتیجه انتخابات به فرماندار تحویل می‌دهد.
ماده 69 – فرماندار موظف است بلافاصله پس از دریافت صورتجلسه نتیجه اخذ رأی از
هیأت اجرایی‌شهرستان نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشار آن در حوزه
انتخابیه اقدام نماید.
فصل هفتم – بررسی شکایات
ماده 70 – به استناد ماده (52) قانون، هیأتهای اجرایی موظفند از تاریخ اعلام
نهایی صلاحیت‌داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایات
واصله را بپذیرند و ظرف پنج روز به آنها‌رسیدگی نمایند.
بنابراین چنانچه در مهلت یادشده شکایتی از حوزه انتخابیه به هیأت اجرایی شهرستان
واصل شود،هیأت مذکور موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول هر شکایت در جلسه
مشترک با هیأت نظارت‌شهرستان به آن رسیدگی و مراتب را صورتجلسه نمایند.
تبصره 1 – شکایاتی قابل طرح و بررسی می‌باشد که نام ونام خانوادگی، نام پدر،
آدرس محل کار یا‌سکونت شاکی که هویت وی را آشکار می‌نماید، دارا باشند.
تبصره 2 – هیأت اجرایی پس از پایان مهلت دریافت و رسیدگی به شکایات، چنانچه هیچ
گونه شکایتی‌از انتخابات دریافت ننموده باشد، مراتب عدم وصول شکایت را نیز
صورتجلسه می‌نماید.
ماده 71 – هیأت اجرایی موظف است پس از اتمام مهلت رسیدگی به شکایات، بلافاصله با
توجه به‌شکایات دریافتی و بررسی کلی چگونگی برگزاری انتخابات، نظریه خود در مورد
چگونگی برگزاری و‌پیشنهاد تأیید یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی
صورتجلسه‌ای به هیأت نظارت شهرستان اعلام نماید.
تبصره 1 – چنانچه بررسی شکایات منجر به ابطال آرای شعبه یا شعبی از حوزه
انتخابیه شود که در‌سرنوشت انتخابات مؤثر باشد، هیأت اجرایی شهرستان موظف است آرای
باطل شده را در نتایج قبلی‌دخالت داده و نتیجه جدید به دست آمده از آن را در
صورتجلسه مذکور منظور نماید.
تبصره 2 – پیشنهاد ابطال کل انتخابات یا آرای شعبه یا تعدادی از شعب می‌باید
مستدل و بر اساس مواد‌قانون باشد.
ماده 72 – هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول نظریه
هیأت‌اجرایی شهرستان درخصوص برگزاری انتخابات، به شرح زیر اقدام نماید:
به بعد باتوجه به دو وضعیت (الف) و (ب)، اقدامات در دو مسیر جداگانه ولی به صورت
موازی و همزمان‌ادامه خواهد یافت.
ماده 73 – اقدامات مربوط به وضعیت (الف):
1 – فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه هیأت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید
صحت‌برگزاری انتخابات، مراتب را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه
انتخابیه برساند و یک نسخه از آگهی‌منتشر شده را برای هیأت نظارت استان ارسال
نماید.
3 – هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف (15) روز از وصول شکایت معترضان،
براساس‌ماده (56) و با رعایت ماده (58) قانون نتیجه قطعی و نهایی انتخابیه را به
فرماندار مربوط اعلام نماید.
چنانچه در پایان مهلت دریافت شکایات، هیأت نظارت استان شکایتی دریافت نکرد موظف
است‌بلافاصله مراتب و عدم وصول شکایت را هم برای اقدام بعدی به فرماندار اعلام
نماید.
4 – فرماندار موظف است نظر قطعی و نهایی هیأت نظارت استان درخصوص تأیید یا عدم
تأیید صحت‌برگزاری انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه
برساند.
ماده 74 – اقدامات مربوط به وضعیت (ب):
1 – هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف پنج روز از وصول صورتجلسه هیأت
نظارت‌شهرستان مبنی بر پیشنهاد ابطال کل انتخابات و یا ابطال یک یا چند شعبه مؤثر
در سرنوشت انتخابات،موضوع رابررسی و نتیجه را صورتجلسه نماید.
چنانچه نتیجه بررسیها حاکی از تأیید صحت برگزاری انتخابات با همان نتیجه اعلام
شده قبلی باشد،مراتب را بلافاصله از طریق هیأت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام
می‌نماید.
در غیر این صورت چنانچه نظر بر ابطال و یا تغییر سرنوشت انتخابات باشد، صورتجلسه
تنظیمی‌را به‌منظور اظهار نظر نهایی به هیأت مرکزی نظارت ارسال می‌دارد.
2 – فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان مبنی بر تأیید صحت
برگزاری‌انتخابات مراتب را از طریق انتشار آگهی به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه
برساند.
3 – هیأت مرکزی نظارت حداکثر ظرف پنج روز از وصول نظریه هیأت نظارت استان درخصوص
ابطال‌انتخابات و یا تغییر سرنوشت آن، نظر قطعی و نهایی خود را طی صورتجلسه‌ای به
هیأت نظارت استان اعلام‌می‌نماید.
4 – هیأت نظارت استان موظف است بلافاصله پس از وصول جلسه نظریه هیأت مرکزی نظارت،
مراتب‌را از طریق هیأت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام نماید.
5 – فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأت مرکزی نظارت، نتیجه قطعی و
نهایی‌انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
ماده 75 – کلیه اقدامات هیأتهای نظارت شهرستان و استان با رعایت ماده (59)
قانون معتبر است.
ماده 76 – فرماندار موظف است پس از انتشار آگهی نتیجه قطعی و نهایی انتخابات
حوزه‌های انتخابیه،یک نسخه از هریک از این آگهی‌ها را به ستاد انتخابات استانداری
و یک نسخه را نیز به ستاد انتخابات کشور‌ارسال نماید.
فصل هشتم – صدور کارت عضویت اعضا و امحای اوراق انتخاباتی
ماده 77 – کارت عضویت اعضای شوراها با امضای فرماندار و مهر فرمانداری صادر
می‌شود.
تبصره – کارت عضویت فقط برای اعضای اصلی شورا صادر می‌شود.
ماده 78 – فرماندار موظف است پس از وصول دستور امحای آرا و اوراق انتخابات شوراها
از ستاد‌انتخابات کشور، حتی الامکان با حضور اعضای هیأتهای اجرایی ونظارت، نسبت
به امحای اوراق تعرفه و‌برگهای رأی مصرف شده حوزه انتخابیه درصورتی که کارت عضویت
اعضای آن صادر شده باشد به نحو‌مقتضی اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتیجه را به
ستاد انتخابات استانداری اعلام نماید.
ماده 79 – دستورالعمل اجرایی و فرمهای مربوط به این آیین‌نامه پس از تصویب وزیر
کشور قابل اجرا‌می‌باشد.
این متن جانشین تصویبنامه شماره .121144ت17179ه مورخ 1375.10.12 می‌شود و از
تاریخ‌تصویب لازم الاجرا است.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس جمهور
کاشان، خیابان 22 بهمن، جنب اتاق بازرگانی